Қос тұлға жайлы үздік сыр

Атақты жерлесіміз Мағжан Жұмабаевтың қазақтың көптеген зиялы азаматтарымен етене араласып, дос, жолдас болғаны белгілі. Олардың арасында Алашорда қозғалысының көрнекті басшыларының бірі Міржақып Дулатов та бар. Мағжан 1905-1910 жылдары Қызылжар қаласындағы медреседе білім алған. Қаланың ортасында орналасқан медресені Стамбул университетінде оқыған, араб, парсы тілдерін емін-еркін меңгерген Мұхамеджан Бекішев ашқан. Мұнда араб, парсы, түрік, татар тілдерімен қоса…

Мағжан – «тіленші» ақын

Осы бір қилы кезеңде – 1924 жылдан дайындалған «Табалдырық» манифесі қолжазба күйінде Мәскеуде оқып жүрген студент жастар мен қазақ зиялыларының арасына жедел таралып, таластар мен ұсыныстар да көбейеді. Ондағы тұжырымында М.Жұмабаев қазақ-совет әдебиетінің негізін жасаушылар, алдымен қазақ әдебиетінің ұлттық ерекшелігін ескеруі керек деген батыл ұсынысын былай білдіреді: «…пролетариатпен қол ұстасып, жаңа дүниеге бет алған жолымызда,…

Мағжан – «тіленші» ақын

«Ұлтшыл» деп халқына құбыжық етілген Мағжан Жұмабаевтың поэзиясы 60 жылдан аса ұрпақ назарынан тасаланды. Шығармалары ақталған 1988 жылдан бергі аралықта да оның поэзиясына деген қорқыныш бірден сейіліп кеткен жоқ. Аты аталса аттары үркетіндер арамызда әлі де бар екенін жасыруға болмайды. Содан болар әртүрлі себептермен басылымға кетіп бара жатқан мақалалар мен кітаптарды кідірту сирек болса да…

Әлиханның қолтаңбасы

Алаш көсемі Әлихан Бөкейханның жазба мұрасы өте бай. Бүкіл өмірін қазақтың бостандығы мен бақытына арнаған дауылпаз Әлекеңді қазаққа таныстырып жату артық болар, алайда бүгінгі ұрпақ ұлы көсемімізді біледі деп айтудың өзі артық. Тәуелсіз Қазақстанды аңсаған, Қазақстанның Тәуелсіздігі үшін саяси күрестің қасында ғана емес, басында болған Әлекеңнің Астанада ескерткіші, Қызылжарда көшесі жоқ болған соң, ұрпақ ауыскан…

Саңқылдаған ақсұңқардай Смағұл

Қызылжар – ұлт мүддесіне адал қызмет еткен небір алыптарды дүниеге әкелген киелі өңір. Ғұмырын еліміздің бақытты болашағына арнаған жерлестеріміздің алғы шебінде мемлекет және қоғам қайраткері Смағұл Сәдуақасұлының тұратыны анық. Ұлт қайраткерінің 125 жылдығы туған жерінде аталып өтті. Айтулы шараға жиналған меймандар алдымен Смағұл Сәдуақасұлы атындағы №2 орта мектеп алдындағы қайраткердің ескерткішіне гүл шоқтарын қойды. Содан…

Ауылдағы Смағұл атындағы мұражай

Ақжар ауданындағы С.Сәдуақасұлы атындағы аудандык тарихи-өлкетану музейі 2011 жылдан бастап жұмыс істеп келеді. Қорында 118 экспонаты бар рухани орда аудан тұрғындары мен қонақтарының көзайымына айналған. Бұл музей неге Алаш қайраткерінің есімімен аталғанын көзі қарақты оқырман жақсы біледі. Смағұл Сәдуақасұлы 1900 жылы Акжар ауданы, Жарқын ауылында дүниеге келген. Әкесі Сәдуақас Уфадағы Ғалия медресесін бітірген, молда, сөзге…

Ұлт мұраты шыңдаған қайраткер

Биылғы жылы халқымыздың басынан өткен қасірет, миллиондаған қазақстандықтың әмірін қиған «Қазақстандағы Кіші Қазан» деп аталатын, яғни халық мүддесіне қарсы бағдарламаны іске асырудың басталғанына тура 100 жыл толып отыр. Осы бағдарламаға қарсы шыққан қазақ халқының көрнекті перзенті Смағұл Сәдуақасұлының туғанына да – 125 жыл. Смағұл Сәдуақасұлы халық комиссары бола тұра Ф.Голощекин мен оның командасының И.Сталин макұлдаған…

Серінің саңлағы – сегіз еді

Ұлытау облысына жолға шыққандағы мақсатымыз – белгілі өнер зерттеушісі, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі Серік Оспанмен атақты Сегіз серінің өмірі мен шығармашылығы төңірегінде әңгімелесу еді. Сапарымызды Домбауыл, Жошы хан, Алаша хан мазарларына барып, тарихи тұлғаларға тағзым етуден бастадық. «Сегіз сері өмірі мен музыкалық мұрасы» кітабының авторы Серік Кәрібайұлының айтуынша, атақты әнші һәм батыр туралы осы уақытқа…

Смағұлдың ауылында

Смағұл Сәдуақасұлының қазақ халқының есін жиып, іргесін бекіте бастаған аласапыран кезеңінде елге сіңірген ерен істерін негізінен ғалымдар жақсы біледі. Егер барлық халқымыз білсе, ел таныса, билік оны көрсе биылғы 125 жылдық мерейтойы республикалық деңгейде аталып, оған орталық бюджеттен қаражат бөлініп, есімі лайықты құрметтелер еді. Еліміз тәуелсіздігін алған елең-алаң шақта ұлттық арыстарымыз керемет ұлықталды. Абылайдың, Қабанбайдың,…

Абай – әділдіктің жаршысы

С.Мұқанов атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапхана мамандарының ұйымдастыруымен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің облыстық департаментінде қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаевтың мерейтойына арналған кеш өтті. Шараны ашқан департамент басшысы Бақдәулет Махмұд Абай Құнанбаевтың ұлт руханиятында алатын орнына тоқталып, ақын мұрасы адам бойына әділдік пен адалдық қасиеттерін қалыптастыратын ақыл көзі екенін айтты. Кеш барысында Сәбит Мұқанов атындағы облыстық…