С. Мұқанов атындағы облыстық әмбебап ғылыми кітапхана
Алматы қаласында Түркі академиясы мен М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының бірлесіп ұйымдастыруымен көрнекті ақын, педагог, Алаш қозғалысының қайраткері Мағжан Жұмабаевтың 130 жылдық мерейтойына орай “Мағжан Жұмабаев мұрасы: түркі дүниесінің рухани тұтастығы мен тарихи сабақтастығы” атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті.
Іс-шараға әдебиеттану, тілтану, өнертану, педагогика саласы бойынша Қазақстанның және шетелдің ғалымдары, халықаралық ұйым өкілдері, қоғам қайраткерлері және институттың ғылыми қызметкерлері қатысты. Жиынды М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының Бас директоры, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесі, филология ғылымдарының докторы Кенжехан Матыжанов жүргізді.
Конференцияда Түркі академиясының вице-президенті Асхат Кесікбаев сөз сөйлеп, академия басшысы Шаһин Мұстафаевтың құттықтауын жеткізді. Сонымен қатар жиында Қазақстан Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбектің, Алматы қаласы әкімі Ерболат Досаевтың және Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы Мереке Құлкеновтың құттықтау хаттары оқылды. Конференция Мағжанның ақындық әлемі, Мағжан Жұмабаев және ХХ-ХХІ ғасырдағы әдеби-мәдени байланыстар, мағжантану және түркология саласы, көркем әдебиеттегі Мағжанның ақындық дәстүрі, Мағжан Жұмабаевтың ағартушылық қызметі, Мағжан Жұмабаевтың қайраткерлік тұлғасы және Алаш қозғалысы, мағжантанудың қазіргі заманғы өзекті мәселелері және архив, музей және сирек қолжазба деректеріндегі Мағжан мұрасы сынды зерттеу бағыттары бойынша өрбіді.
Басқосуда Мырза Ұлықбек атындағы Өзбекстан Ұлттық университетінің профессоры, филология ғылымдарының докторы Насимхон Рахманов, ҚР ҰҒА академигі, тарих ғылымдарының докторы Мәмбет Қойгелді, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің профессоры Дандай Ысқақұлы, Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры Суат Бейлур, Түркі Академиясының ғылыми қызметкері, фольклортанушы Ақеділ Тойшанұлы, Қазақстан Жазушылар одағы төрағасының орынбасары Бауыржан Жақып, Қырғыз Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясы Ч.Айтматов атындағы Тіл және әдебиет институтының Қырғыз әдебиеті бөлімінің жетекшісі, филология ғылымдарының докторы Келдібек Қойлубаев, М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты “Қолжазба және текстология” ғылыми-инновациялық орталығының директоры Жұмашай Рақыш зерттеу тақырыптары бойынша баяндама жасады.
Сонымен қатар жиында Мағжан Жұмабевтың шығармаларының үш томдық академиялық толық жинағының тұсаукесері өтті. Түркі Академиясының қолдауымен баспаға әзірленген жинақтың бірінші томына ақынның өлеңдері топтастырылса, екінші томға поэмалары мен әңгімесі, аудармалары енгізілген. М.Жұмабаев әзірлеген оқу құралдары мен мақалалары үшінші томға топтастырылған. Барлық шығармаларына ғылыми түсініктемелер берілген.
Конференция аясында Ғылым Ордасы РМК Орталық ғылыми кітапханасы Мағжан Жұмабаевтың шығармашылығына арналған кітап көрмесін ұйымдастырды.
Ғылыми отырыстан кейін қонақтар М.Әуезов мұражай-үйінде кинорежиссер, документалист Халил Омаров түсірген “Мағжан Жұмабаев” деректі фильмін тамашалады.
Жаңалықтарды Алматыда Алаштың ардақтысы, ақын Мағжан Жұмабаевтың 130 жылдығына орай “Мағжан Жұмабаев мұрасы: түркі дүниесінің рухани тұтастығы мен сабақтастығы” тақырыбында халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтіп, оның аясында қаламгер кітаптарының тұсауы кесілді. Мағжан Жұмабаев шығармаларының академиялық 3 томдық жинағын М.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтының ғалымдары дайындаған. Академиялық басылым сериясымен жарыққа шыққан үш томға Мағжан Жұмабаевтың өлеңдері, поэмалары мен аудармалары, оқу құралдары, ғылыми мақалалары енген.
Ақын шығармаларының академиялық жинағын жарыққа шығару мәселесін еліміздің белгілі ғалымдары осыдан бірнеше жыл бұрын көтерген. Жаңа үш томдыққа енген әдеби мұраларынан бөлек асыл тұлғаның мақалалары, зерттеулері, аудармалары да бір төбе. Зерттеушілер бұл жазбалардың бәрі 7 томға жүк болатынын айтады.
Конференция барысында М.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтының директоры Уенжехан Матыжанов, Халықаралық түркі академиясының вице-президенті Асхат Кесікбаев, Мырза Ұлықбек атындағы Өзбекстан ұлттық университетінің профессоры Насимхон Рахмонов, белгілі ғалым Дандай Ысқақұлы сөз алып, ақын шығармашылығын зерттеудің маңыздылығына, осы бағыттағы өзекті мәселелерге тоқталды. Жиын барысында ақын өмірінен сыр шертетін деректі фильм көрсетілді.
Қуаныш НҰРДАНБЕКҰЛЫ.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
/ Қуаныш Нұрданбекұлы. Мағжан мұраларының үш томдығы. // Солтүстік Қазақстан. – 14 қазан. -№ 119-120. – 8 б. – 2023 ж.