Даладағы алғашқы мешіт

1795 жылы императрица Екатерина п рұқсатымен Әулие Павел бекінісінің форштадтында қырғыз Қасымов 1913 жылы шығарылған Л.А. Кузнецовтың «Ақмола облысы Петропавловск қысқаша тарихи очеркі» дәлелі ретінде «Қырғыз даласында» алғашқы мешітті салды. Подгорный мешітінен басқа, қалған бес тас мешіт батыс жағынан қала орталығына іргелес татар елді мекенінде салынды. Олардың бірі 1949 жылы қала орталығындағы жабық магометан зиратында.…

«СТАРЫЙ ВОКЗАЛ»

Қазіргі станцияның жанында ескі станция ғимараты бар. Бір қабатты, ұзартылған, іргелес автовокзалға ол екі станцияның жарқыраған текшелерінің арасында жоғалған жоқ. Ескі теміржол вокзалы 2 қабатта салынды: 1 –ші кезек – 1895 жыл; 2-ші кезек – 1904 жыл. Ол кезде бұл қаладағы ең үлкен және әдемі ғимараттардың бірі болатын. Орындалды кірпіштен, шатыр құрылымдары-ағаш, жабылған шатыр темірімен.…

Көпес Федоровтың үйі. 19 ғасырдың аяғы.

XIX ғасырдың соңында салынған екі қабатты тас үй Қазақстан ақиқаты, 18 (бұрынғы Почтамтская) және Қазақстан Конституциясы (бұрынғы Вознесенский даңғылы) көшелерінің бұрышында орналасқан. 1917 жылға дейін үй көпес Федоровқа тиесілі болды, ол үйдің бірінші қабатын бильярд бөлмесіне, дәріхана дүкеніне және басқа мекемелерге және жеке тұлғаларға жалға берді. Соның ішінде, 1892 жылдан бастап бұл үйде пошта-телеграф кеңсесі…

Көпес Шафеевтің үйі, XIX ғасырдың аяғы

Қазақстан Конституциясы, 24.Үй XIX ғасырдың екiншi жартысында салынды. Революцияға дейiн бакалеялық тауарларды сататын көпес Шакиржан Шафеевқа тиесiлi болған.Ғимаратқа зерттеу жүргiзгенде қайта салулар мен құрылыстар жүргiзгенi анықталды, соның нәтижесiнде ғимарат жоспары күрделi құрылымға жеткен. Қасбетi бай рельефтi кiрпiшпен қаланып декорланған. Екiншi қабат интерьерiнде мәнерленген керамикамен (шамасы түрлi түстi) қаптамаланған пештер және төбе плафондарының бiр бөлiгi сақталған.…

Аркель саудагердiң үйi. Көпес Стреловтің үйi

1891 жыл. Қазақстан Конституция көшесi, 48 мекен-жайында орналасқан.Үй саудагер Т.А. Аркельге тиесiлi едi. Жоғарғы қабатты «Орталық» қонақ үй иелендi, төменгi қабатта дайын көйлектер дүкенi орналасты. Дәлелденбеген мәлiметтер бойынша, 1920 ж. 21 қарашада бұл ғимаратта Мәскеу және Петроград жұмысшыларының ашаршылыққа ұшырағандарға көмек сұрап М.И. Калинин сөз сөйлеген. ХХ ғ. 60 жылдары ғимарат өлкетану мұражайын ұйымдастыру үшiн…

Шамсутдиновтың сауда үйі, XIX ғасырдың аяғы

Қазақстан Конституциясы көшесi 17-үйде орналасқан.Ғимарат М.К. Шамсутдиновпен салынған. Ол үйде кейiнiректе Назметдинова және Ко. серiктестiгi тұрған. Кеңес үкiметiнiң алғашқы жылдарында бұл ғимаратта көпшiлiктiң қолы жететiн ақылы амбулатория орналасты, одан кейiн, бiрiншi қабатында қалалық дәрiхана орналасқан. Екiншi қабатында көптеген жылдар Қазақстанның Коммунистiк партиясының Петропавл қалалық комитетi отырған.Бұл ескерткiш — екi қабатты кiрпiш ғимарат, жоспарда тiкбұрышты. Екiншi…

Көпес Янгуразовтың үйi, ХХ ғасырдың басы

Ғимарат «модерн» стилiнде салынған. Тапсырыс берушi — бiрiншi гильдиялық көпес В. Янгуразов. Жобаның авторлары — итальян сәулет өнершiлерi (есiмдерi белгiсiз). Ғимарат екiқабатты. Бiрiншi қабаттың қабырғалары кiрпiштен, екiншi қабаттың қабырғалары ағаш-бөренелерден салынған. Көптеген қалалықтарға бұл ғимарат «қалыңдық үйi» ретiнде белгiлi.Ғимарат шет аймақтық көпес қаласының тарихи жоспарының үлгiсiндегi ХХ ғ. басына тән тұрғын үйге арналған жоспарлы кешенi…

Көпес Юзефовичтің үйі

Ғимарат 1909 жылы салынды. Тапсырыс берушi — ағаш өнеркәсiбi иесi көпес — А.Г. Юзефович. Жобаның авторы талантты сәулетшi, Алматы қаласының көптеген белгiлi сәулет нысандарының авторы А.П. Зенков деп болжануда. Ғимарат ағаш сәулет өнерiнiң қызықты үлгiсi болып табылады. Қасбетiнiң безендiрiлуiнде «модерн» классикалық стилiнiң элементтерi бар.Ескерткiш-ғимаратта ХХ ғасырдың 20 жылдары әртүрлi мекемелер орналасатын. Бiр кездерi бұл жерде…

Романовтар үйі

1915 жыл. Театральная көшесi, 42 мекне-жайында орналасқан.Сәулетшi С.А. Гранильщиков. 1915 жылы құрылысы аяқталған, сулы жылытуымен 1913 жылы қалалық басқарма рұқсатымен Романов үйiнiң 300 жылдығына орай үй шiркеуiмен екi қабатты қалалық училище салу басталды.Екi қабатты сулы жылытуы бар ғимарат үй шiркеуi жаңалық болды. Астыңғы және үстiңгi қабаттардағы бөренелер темiр бетонды, еденi вестибюльдi, залда және кiреберiс жерде-бетонды,…

Көпес А. Мұхамедьяровтың үйi

ХIХ ғасырдың соңы (Сәулет өнерi). Первомай көшесi, 94 мекенжайы бойынша орналасқан.Үйдi 1870 жылы саудагер Әлiбай Мұхамедьяров салған болатын. Ғимарат кiрпiш, екiқабатты. Бiрiншi қабатында дүкен, қойма болды. Екiншi қабатында үй иесiнiң жанұясы тұрды. Осы үйде Әлiбайдың қызы — ақын Мағжан Жұмабаевтың болашақ жары Зылиха дүниеге келдi. Мағжан мен Зылиха атасының үйiнде үйлену тойларынан кейiн 1922 жылға…